Een dag uit het leven van een coassistent in Thyol
Door: Guido
Blijf op de hoogte en volg Guido
02 Mei 2014 | Malawi, Thyolo
06:45
De wekker. Vroeg, maar de zon is allang op en het is erg licht in mijn kamer. Eerst douchen. Voor de 16 hostelkamers op het ziekenhuisterrein zijn vier douches beschikbaar, maar uit slechts een daarvan komt warm water. Gelukkig is deze meestal wel vrij. Na het douchen is het tijd voor ontbijt. Het brood is hier een beetje droog, maar we hebben een broodrooster. Het beleg is beperkt, want in het supermarktje van Thyolo is alleen pindakaas te vinden. In de grote supermarkt in Blantyre hebben ze wel hele dure kaas, chocopasta en jam, waar we af en toe een potje van hebben. Meestal wisselen we de pindakaas af met komkommer, tomaat en/of kruiden. Andere opties, meer voor de lunch of als snack, zijn guacamole – de avocado’s zijn hier heel lekker! – of langs de weg verkochte macademianootjes of pinda´s.
07:30
Tijd voor de overdracht. Of eigenlijk de tijd waarop deze zou moeten beginnen, want vanaf dit tijdstip druppelen langzaam aan mensen de overdrachtruimte binnen. Inmiddels zijn we redelijk gewend aan ‘Malawian time’ en vertrekken we rond 07:30 van ons hostel, om een paar minuten later in de overdrachtsruimte aan te komen.
De overdracht zelf is elke keer weer bijzonder. Zo rond 07:40 roept een van de twee artsen of een van de oudere clinical officers: “Team on call?”. Soms blijkt het dienstdoende team niet aanwezig en blijft het een tijd lang stil. Als er wel een dienstdoende aanwezig is, leest deze van elke ward voor hoeveel opnames er de vorige dag en nacht waren, hoeveel transfers, ontslagen, overleden en hoeveel nu totaal opgenomen. Vervolgens worden een of twee interessante casus van de dienst besproken. Als de dienstdoende klaar met zijn verhaal is, stelt de arts vaak een kritische vraag met betrekking tot al dan niet verricht lichamelijk onderzoek of de ingezette behandeling. De bedoeling is ongetwijfeld om de aanwezigen iets te leren, maar heel vaak valt het na de vraag compleet stil en kijkt iedereen naar de grond. Dan volgen nog een paar vragen waar geen antwoord op komt, en soms een soort monoloog van de arts over wat er beter kan en dat hij dit al tientallen keren heeft gezegd.
Daarna is er ruimte om speciale casus van de ward te bespreken. Zelf maak ik hier dankbaar gebruik van, want op de overdracht kun je, in tegenstelling tot op de ward zelf, goed overleggen met ervaren clinici.
Vervolgens is het tijd voor een presentatie. Voor elke dag – met uitzondering van maandag, waarop het hele weekend moet worden besproken – is ingeroosterd wie er moet presenteren: iemand van de intern medical assistents, intern clinical officers of intern nurses. Ook dan blijft het regelmatig stil, omdat degene die was aangewezen om te presenteren toevallig niet aanwezig is.
Tenslotte is er tijd voor ‘announcements’, waar bijvoorbeeld wordt aangekondigd dat er een nieuwe groep interns is of dat bepaalde medicatie of testen weer beschikbaar zijn.
08:30
Wanneer de overdracht is afgelopen gaat iedereen aan de slag op de ward, polikliniek, spoed, of operatiekamers. Op de kinderafdeling is er elke dag ward round, op de rest van de zalen alleen op maandag, woensdag en vrijdag. Zelf sta ik nu op de ´maternity´, waar verloskundige casuïstiek te vinden is (vrouwen met gynaecologische problemen worden op de female ward opgenomen). De zaal is opgedeeld in twee delen, ‘antenatal’ en ‘postnatal’.
Op de antenatal liggen zwangere vrouwen te wachten tot ze bevallen. De meeste van deze vrouwen zijn ergens tijdens de zwangerschap op de spoedeisende hulp gekomen met rugpijn of bekkenpijn en derhalve geclassificeerd als ‘high risk’. De ward round stelt weinig voor, want veel van de vrouwen zijn niet op de ward te vinden, maar ergens buiten in de buurt of bij de markt. Aan de vrouwen die er wel zijn wordt gevraagd of ze weeën of bloedverlies hebben. Zo nee, dan is het beleid ‘await labour’, en zo ja, dan worden ze naar de ‘labour ward’ gestuurd. De postnatal wordt bevolkt door vrouwen (en hun baby’s) die kortgeleden zijn bevallen. Bij een normale (d.w.z. vaginale) bevalling blijven ze een dag, bij een keizersnede een week. Ook hier stelt de ward round niet zo veel voor.
De rest van de tijd ben ik op de labour ward en in de operatiekamers te vinden. De labour ward bestaat uit 8 bedden, van elkaar gescheiden van door gordijntjes. Er zijn twee verloskundigen – ‘midwives’ – en diverse ‘midwife students’, die allen redelijk bekwaam zijn. Tevens zijn er twee intern clinical officers, die zich alleen met de bevallingen bezighouden als er problemen zijn. De rest van de tijd zijn ze of nergens te vinden, of op de operatiekamers voor een keizersnede.
De operatiekamers zijn, niet geheel onverwacht, heel anders dan in Nederland. Als je het eerste gangetje bent doorgelopen, kom je in een ruimte waar bedden van bijna-geopereerden en zojuist-geopereerden staan, met verderop over de vloer een dikke, rode streep. Naast de streep staat een aantal grote, witte kaplaarzen; deze moet je aan doen als je het gedeelte na de streep wilt betreden. In de kleedkamers liggen een soort pyjama’s, waarvan je er eentje om je hoofd moet knopen om je haren te bedekken (de haarnetjes zijn meestal out of stock).
De twee operatiekamers zelf lijken op die in Nederland, maar dan zonder alle apparatuur en bliepjes. De altijd openstaande deuren naar de operatiekamers zijn beplakt met de tekst ‘KEEP THIS DOOR CLOSED DURING PROCEDURES!’. Patiënten worden niet in slaap gebracht, maar gedrogeerd met ketamine en valium. Operaties worden verricht door intern clinical officers, soms onder begeleiding van clinical officers. Veel voorkomende operaties zijn keizersnedes, liesbreukoperaties en verwijderen van abcessen.
12:00
Lunch hour. Eigenlijk begint de lunchpauze zodra de ward round klaar is, en dat is meestal al voor deze tijd. De patiënten krijgen om 11:30 hun lunch, nsima met bonen. Nsima is een soort maïspap, die nergens naar smaakt maar wel voedzaam is. Malawianen eten het drie keer per dag, met wat groente en soms een stukje vlees of vis erbij. Zelf houden wij het voor de lunch bij brood.
Omdat de lunchpauze vrij lang duurt, is tussen de middag ook tijd voor andere zaken. Zo gaan we elke dag naar de lokale markt, waar veel verse groente en fruit, maar ook voedsel als brood, bloem en boter te koop is. Tevens zijn er kraampjes met stoffen, kraampjes waar kleermakers werken, en kraampjes waar emmers en potten te koop zijn.
Tijd die over is, kan worden besteed aan lezen of studeren, praten over de gekke dingen die we hebben meegemaakt, Chichewa bijleren of de (hand)was doen. Voor mezelf heb ik nog schaakboeken en een magnetisch bordje meegenomen. In Malawi wordt echter weinig geschaakt. Wel spelen ze veel bawo, een leuk bordspel wat gemakkelijk te leren is en dat we hier af en toe tegen de intern medical assistents, die ook op het ziekenhuis terrein wonen, spelen.
14:00
Eind van de lunchpauze. Meestal ga ik terug naar de ward, waar je altijd nog wel een paar uitslagen wilt bekijken of puncties moet doen. Soms is er weinig meer te doen, maar er zijn andere manieren om de middag te vullen. Zo kun je naar de polikliniek of ´outpatient department´ gaan, wat een bijzondere bedoening is. Patiënten komen binnenlopen en brabbelen wat in het Chichewa. Vervolgens brabbelt de clinician wat in het Chichewa en schrijft wat in hun ‘Health paspoort’. Het hele consult duurt niet langer dan een minuut. Dan gaan patiënten naar het lab om bloed te laten prikken of langs de Pharmacy om hun pillen op te halen. Zodra de ene patiënt de deur uit loopt, komt de volgende direct binnen. Af en toe zegt de clinician iets als “He had shoulder pain, so I gave paracetamol”, “She was coughing, so I gave antibiotics”, of “He was feeling weak, so I ordered a malaria test”. Zo rond 3 uur is de enorme rij patiënten weggewerkt en gaat de clinician weer naar huis.
Een andere, meer leerzame optie, is op de spoed te gaan staan, waar je altijd wel een handje kunt helpen en allerlei soorten problemen tegenkomt. Hier wordt wat meer de tijd voor de patiënten genomen, wat de kwaliteit van zorg ongetwijfeld ten goede komt. Tevens is er altijd wel een nurse beschikbaar om te vertalen, zodat je je rustig in een hoekje op een patiënt kunt richten.
17:00
Eind van de werkdag. Tijd om terug te gaan naar het hostel om nog even van de ondergaande zon te genieten en daarna te beginnen met koken. Het eten klaarmaken duurt wat langer dan in Nederland – we hebben een elektrisch kookplaatje – maar eigenlijk gaat alles langzamer dan in Nederland en daar raak je snel genoeg aan gewend. Na het eten wassen we af, kletsen we nog wat met een kop thee en soms lezen we nog wat of kijken we een serie of een film. Omdat het buiten pikkedonker is en het wordt afgeraden om in het donker te gaan rondlopen, is er in de avonden niet zo veel te doen. Aan de andere kant is het ook wel fijn om rustig bij te komen van je dag en op tijd weer naar bed te kunnen. De volgende dag moet je immers weer vroeg op.
Bijgevoegd een aantal foto’s van het ziekenhuis en van het dagelijkse leven in Thyolo.
De wekker. Vroeg, maar de zon is allang op en het is erg licht in mijn kamer. Eerst douchen. Voor de 16 hostelkamers op het ziekenhuisterrein zijn vier douches beschikbaar, maar uit slechts een daarvan komt warm water. Gelukkig is deze meestal wel vrij. Na het douchen is het tijd voor ontbijt. Het brood is hier een beetje droog, maar we hebben een broodrooster. Het beleg is beperkt, want in het supermarktje van Thyolo is alleen pindakaas te vinden. In de grote supermarkt in Blantyre hebben ze wel hele dure kaas, chocopasta en jam, waar we af en toe een potje van hebben. Meestal wisselen we de pindakaas af met komkommer, tomaat en/of kruiden. Andere opties, meer voor de lunch of als snack, zijn guacamole – de avocado’s zijn hier heel lekker! – of langs de weg verkochte macademianootjes of pinda´s.
07:30
Tijd voor de overdracht. Of eigenlijk de tijd waarop deze zou moeten beginnen, want vanaf dit tijdstip druppelen langzaam aan mensen de overdrachtruimte binnen. Inmiddels zijn we redelijk gewend aan ‘Malawian time’ en vertrekken we rond 07:30 van ons hostel, om een paar minuten later in de overdrachtsruimte aan te komen.
De overdracht zelf is elke keer weer bijzonder. Zo rond 07:40 roept een van de twee artsen of een van de oudere clinical officers: “Team on call?”. Soms blijkt het dienstdoende team niet aanwezig en blijft het een tijd lang stil. Als er wel een dienstdoende aanwezig is, leest deze van elke ward voor hoeveel opnames er de vorige dag en nacht waren, hoeveel transfers, ontslagen, overleden en hoeveel nu totaal opgenomen. Vervolgens worden een of twee interessante casus van de dienst besproken. Als de dienstdoende klaar met zijn verhaal is, stelt de arts vaak een kritische vraag met betrekking tot al dan niet verricht lichamelijk onderzoek of de ingezette behandeling. De bedoeling is ongetwijfeld om de aanwezigen iets te leren, maar heel vaak valt het na de vraag compleet stil en kijkt iedereen naar de grond. Dan volgen nog een paar vragen waar geen antwoord op komt, en soms een soort monoloog van de arts over wat er beter kan en dat hij dit al tientallen keren heeft gezegd.
Daarna is er ruimte om speciale casus van de ward te bespreken. Zelf maak ik hier dankbaar gebruik van, want op de overdracht kun je, in tegenstelling tot op de ward zelf, goed overleggen met ervaren clinici.
Vervolgens is het tijd voor een presentatie. Voor elke dag – met uitzondering van maandag, waarop het hele weekend moet worden besproken – is ingeroosterd wie er moet presenteren: iemand van de intern medical assistents, intern clinical officers of intern nurses. Ook dan blijft het regelmatig stil, omdat degene die was aangewezen om te presenteren toevallig niet aanwezig is.
Tenslotte is er tijd voor ‘announcements’, waar bijvoorbeeld wordt aangekondigd dat er een nieuwe groep interns is of dat bepaalde medicatie of testen weer beschikbaar zijn.
08:30
Wanneer de overdracht is afgelopen gaat iedereen aan de slag op de ward, polikliniek, spoed, of operatiekamers. Op de kinderafdeling is er elke dag ward round, op de rest van de zalen alleen op maandag, woensdag en vrijdag. Zelf sta ik nu op de ´maternity´, waar verloskundige casuïstiek te vinden is (vrouwen met gynaecologische problemen worden op de female ward opgenomen). De zaal is opgedeeld in twee delen, ‘antenatal’ en ‘postnatal’.
Op de antenatal liggen zwangere vrouwen te wachten tot ze bevallen. De meeste van deze vrouwen zijn ergens tijdens de zwangerschap op de spoedeisende hulp gekomen met rugpijn of bekkenpijn en derhalve geclassificeerd als ‘high risk’. De ward round stelt weinig voor, want veel van de vrouwen zijn niet op de ward te vinden, maar ergens buiten in de buurt of bij de markt. Aan de vrouwen die er wel zijn wordt gevraagd of ze weeën of bloedverlies hebben. Zo nee, dan is het beleid ‘await labour’, en zo ja, dan worden ze naar de ‘labour ward’ gestuurd. De postnatal wordt bevolkt door vrouwen (en hun baby’s) die kortgeleden zijn bevallen. Bij een normale (d.w.z. vaginale) bevalling blijven ze een dag, bij een keizersnede een week. Ook hier stelt de ward round niet zo veel voor.
De rest van de tijd ben ik op de labour ward en in de operatiekamers te vinden. De labour ward bestaat uit 8 bedden, van elkaar gescheiden van door gordijntjes. Er zijn twee verloskundigen – ‘midwives’ – en diverse ‘midwife students’, die allen redelijk bekwaam zijn. Tevens zijn er twee intern clinical officers, die zich alleen met de bevallingen bezighouden als er problemen zijn. De rest van de tijd zijn ze of nergens te vinden, of op de operatiekamers voor een keizersnede.
De operatiekamers zijn, niet geheel onverwacht, heel anders dan in Nederland. Als je het eerste gangetje bent doorgelopen, kom je in een ruimte waar bedden van bijna-geopereerden en zojuist-geopereerden staan, met verderop over de vloer een dikke, rode streep. Naast de streep staat een aantal grote, witte kaplaarzen; deze moet je aan doen als je het gedeelte na de streep wilt betreden. In de kleedkamers liggen een soort pyjama’s, waarvan je er eentje om je hoofd moet knopen om je haren te bedekken (de haarnetjes zijn meestal out of stock).
De twee operatiekamers zelf lijken op die in Nederland, maar dan zonder alle apparatuur en bliepjes. De altijd openstaande deuren naar de operatiekamers zijn beplakt met de tekst ‘KEEP THIS DOOR CLOSED DURING PROCEDURES!’. Patiënten worden niet in slaap gebracht, maar gedrogeerd met ketamine en valium. Operaties worden verricht door intern clinical officers, soms onder begeleiding van clinical officers. Veel voorkomende operaties zijn keizersnedes, liesbreukoperaties en verwijderen van abcessen.
12:00
Lunch hour. Eigenlijk begint de lunchpauze zodra de ward round klaar is, en dat is meestal al voor deze tijd. De patiënten krijgen om 11:30 hun lunch, nsima met bonen. Nsima is een soort maïspap, die nergens naar smaakt maar wel voedzaam is. Malawianen eten het drie keer per dag, met wat groente en soms een stukje vlees of vis erbij. Zelf houden wij het voor de lunch bij brood.
Omdat de lunchpauze vrij lang duurt, is tussen de middag ook tijd voor andere zaken. Zo gaan we elke dag naar de lokale markt, waar veel verse groente en fruit, maar ook voedsel als brood, bloem en boter te koop is. Tevens zijn er kraampjes met stoffen, kraampjes waar kleermakers werken, en kraampjes waar emmers en potten te koop zijn.
Tijd die over is, kan worden besteed aan lezen of studeren, praten over de gekke dingen die we hebben meegemaakt, Chichewa bijleren of de (hand)was doen. Voor mezelf heb ik nog schaakboeken en een magnetisch bordje meegenomen. In Malawi wordt echter weinig geschaakt. Wel spelen ze veel bawo, een leuk bordspel wat gemakkelijk te leren is en dat we hier af en toe tegen de intern medical assistents, die ook op het ziekenhuis terrein wonen, spelen.
14:00
Eind van de lunchpauze. Meestal ga ik terug naar de ward, waar je altijd nog wel een paar uitslagen wilt bekijken of puncties moet doen. Soms is er weinig meer te doen, maar er zijn andere manieren om de middag te vullen. Zo kun je naar de polikliniek of ´outpatient department´ gaan, wat een bijzondere bedoening is. Patiënten komen binnenlopen en brabbelen wat in het Chichewa. Vervolgens brabbelt de clinician wat in het Chichewa en schrijft wat in hun ‘Health paspoort’. Het hele consult duurt niet langer dan een minuut. Dan gaan patiënten naar het lab om bloed te laten prikken of langs de Pharmacy om hun pillen op te halen. Zodra de ene patiënt de deur uit loopt, komt de volgende direct binnen. Af en toe zegt de clinician iets als “He had shoulder pain, so I gave paracetamol”, “She was coughing, so I gave antibiotics”, of “He was feeling weak, so I ordered a malaria test”. Zo rond 3 uur is de enorme rij patiënten weggewerkt en gaat de clinician weer naar huis.
Een andere, meer leerzame optie, is op de spoed te gaan staan, waar je altijd wel een handje kunt helpen en allerlei soorten problemen tegenkomt. Hier wordt wat meer de tijd voor de patiënten genomen, wat de kwaliteit van zorg ongetwijfeld ten goede komt. Tevens is er altijd wel een nurse beschikbaar om te vertalen, zodat je je rustig in een hoekje op een patiënt kunt richten.
17:00
Eind van de werkdag. Tijd om terug te gaan naar het hostel om nog even van de ondergaande zon te genieten en daarna te beginnen met koken. Het eten klaarmaken duurt wat langer dan in Nederland – we hebben een elektrisch kookplaatje – maar eigenlijk gaat alles langzamer dan in Nederland en daar raak je snel genoeg aan gewend. Na het eten wassen we af, kletsen we nog wat met een kop thee en soms lezen we nog wat of kijken we een serie of een film. Omdat het buiten pikkedonker is en het wordt afgeraden om in het donker te gaan rondlopen, is er in de avonden niet zo veel te doen. Aan de andere kant is het ook wel fijn om rustig bij te komen van je dag en op tijd weer naar bed te kunnen. De volgende dag moet je immers weer vroeg op.
Bijgevoegd een aantal foto’s van het ziekenhuis en van het dagelijkse leven in Thyolo.
-
03 Mei 2014 - 16:43
Diane Postma:
Hallo Guido
Ik heb je verslag vluchtig gelezen, ik ga hem zo goed lezen. Ik ben uiteraard weer helemaal verbaasd, wat jullie daar beleven en heb diep respect voor de mensen, die allemaal klaar staan voor de bewoners.
Ik had het vandaag met een collega er over, wat jullie allemaal meemaken in Malawi. Zij is net begonnen in Rotterdam. En ooit was jij ook in die positie. Ik bedoel als eerste jaars. Gewoon even mijnerzijds hulde voor jullie!!!!! En zij werd er even stil van! Vaak is de voorstellling anders , dat wilde ik even zeggen. Waarschijnlijk hadden jullie dat ook, je gaat naar een land en je krijgt voorlichting over de gewoontes etc, maar dan sta je er ineens voor, ondanks alle voorllichting en ervaringen/ etc., maar, wat ik even wilde zeggen, hulde voor alle medewerkers, die zo maar ervaringen komen beleven en komen helpen.
Groetjes je ouwe tante Diaantje -
03 Mei 2014 - 20:34
Laura:
Een echte dokter!!! -
04 Mei 2014 - 12:32
Marianne Den Ouden:
Beste Yentl en Guido
Nu maar eens een berichtje van mij. Wat maken jullie veel mee! Ik denk dat het een heel bijzondere periode voor jullie is ,en dat je heel wat leert. Deze zelfstandigheid krijg je niet in een nederlands ziekenhuis. Heel veel succes voor de komende tijd en guido: alvast gefeliciteerd met je verjaardag!
Groetjes, Marianne
P.S. Ik ben niet zo schrijverig -
05 Mei 2014 - 17:44
Diane Postma:
Ha die Guido,
ik was gisteren bij opa en hij was trots en verbaasd, wat jullie daar allemaal verrichten, hij liet het verslag en de foto's zien, die Wilna had uitgeprint, weet je Opa Wim is heel trots op je, dat wilde ik even zeggen . Het bljjft heel verbazend en heel apart, zoals alle vrijwilligers, artsen, co_assistenten , verpleegkundigen etc klaar staan. Gewoon hulde voor al degenen
Groetjes Diane
Ps had je al een verlanglijstje? -
06 Mei 2014 - 16:44
Wilna:
Hoi Guido,
leuk om nu ook foto's te zien van de patienten en de binnenkant van het ziekenhuis. Foto 13 was toch niet de operatiekamer, hoop ik?! Je oogt zo inderdaad al als een echte dokter. Wel een hele verantwoording zo.
groetjes,
Wilna -
06 Mei 2014 - 22:16
Guido:
Hoi Mam,
Die foto is van de verloskamers (of eigenlijk de bedden in de verloszaal)! Ik zal kijken of ik een foto van de OK op mijn blog kan zetten.
Diane, omdat ik dit jaar mijn verjaardag in Malawi vier, geef ik geen verjaarsfeestje. Ik hoef dus ook geen cadeautjes!
Groeten,
Guido -
08 Mei 2014 - 10:45
A.Roders:
Dag Guido,
Afgelopen zaterdag waren we bij jouw ouders en ging het gesprek uiteraard o.a. ook over jouw avonturen.
Jouw ouders zijn terecht trots op jou; inderdaad zie je eruit als een echte dokter. Knap,dat je je zo kan aanpassen aan de leefgewoontes daar.
Nog een goede tijd daar.
Hartelijke groetjes
Annelies -
08 Mei 2014 - 20:43
Diane Postma:
Ha Guido,
Het was ook even een steels grapje over je verjaardag, dat begreep je toch wel?????????
Uiteraard krijg je op je "jaardag"wel een felicitatie van je tantetje.
Doei Diane -
09 Mei 2014 - 19:16
Jeanette:
Weer erg bedankt voor je blog, Guido. Het zal wel even wennen zijn als jullie weer in Nederland zijn. Wat je schrijft is allemaal zo anders dan we hier gewend zijn. Wat me blijft verbazen is de weinige betrokkenheid van de staf bij de patienten. Alsof niemand echt geinteresseerd is in het welzijn van de patienten, op een paar uitzonderingen na. Maar men schijnt eraan gewend te zijn; het hoort wellicht bij de cultuur?
Goede (korte) tijd nog gewenst in Malawi en alvast een heel fijne verjaardag!
Hartelijke groeten,
Jeanette -
11 Mei 2014 - 18:14
Guido Bakker:
Hoi lezers,
Bijgevoegd nu ook de foto's van de OK.
Guido -
12 Mei 2014 - 13:49
Annemarie:
Hoi Guido!!!
Van harte gefeliciteerd met je verjaardag! Je zal Yentl wel missen. Hoop dat ze een feestje voor je bouwen daar :-)
Harstikke goed, die verslagen van je, heel leuk en leerzaam om te lezen. Ik vrees dat het in de binnenlanden van Brazilië er bijna hetzelfde aan toegaat.
Sterkte nog even met de laatste loodjes!
liefs, Annemarie
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
